• یادداشت اختصاصی صدای تجارت

دکتر فرناز فضلعلی – سرکه سیب یکی از محبوب ترین درمان های خانگی است که تقریبا می توان گفت کاربردهای زیادی دارد. از درمان سوزش سر دل گرفته تا کنترل اشتها و از بین بردن خال.

این ماده در جامعه ای که به ایجاد سلامت از طریق راه های طبیعی علاقه دارد، بسیار پرطرفدار شده است و اعتقاد بر این است که فواید بسیاری برای سلامتی دارد، از جمله این فواید می توان به موراد زیر اشاره کرد:

• کاهش قند خون
• کمک به کاهش وزن
• کاهش احتمال خطر ابتلا به سرطان

اما باید گفت برخلاف این که این اعتقادات در بین مردم بسیار رواج پیدا کرده است تحقیقات بسیار کمی برای اثبات این ادعاها انجام شده است.

برخی از مردم به درمان آکنه توسط سرکه اعتقاد دارند و به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم این نظرات را با دقت بیش تری مورد بررسی قرار دهیم:

براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که سرکه سیب می تواند یک سری خاصی از باکتری ها را از بین ببرد و این به دلیل مقدار بالای اسید استیک موجود درآن است که خاصیت اسیدی بسیار زیادی به این ماده بخشیده است.  سرکه سیب علاوه بر استیک اسید حاوی اسیدهای آلی زیر نیز است:

• لاکتیک اسید
• گالیک اسید
• پروتوکاتکویک اسید
• کلروژنیک اسید

باکتری که باعث ایجاد آکنه می شود به نام پروپیونی آکنه و یا  پی آکنه شناخته می شود. سرکه سیب به این دلیل که ثابت شده است می تواند بر گروه خاصی از باکتری ها تاثیر بگذارد و ان ها را از بین ببرد، ممکن است بتواند این اثر را بر روی پی آکنه نیز داشته باشد. اما متاسفانه تحقیقات بسیار اندکی برای اثبات این موضوع بر روی پوست انسان انجام شده است.

همچنین برای استفاده از سرکه بر روی پوست باید آن را کاملا رقیق کرد، زیرا به دلیل اسیدیته بالا استفاده از سرکه خالص می تواند به پوست به شدت آسیب برساند. پس رقیق کردن سرکه خود باعث رقیق شدن اسیدهای آلی و کاهش اثرات آن ها می شود.

به عنوان مثال لاکتیک اسید که در سرکه وجود دارد و خود به عنوان یک عامل موثر در درمان اسکار آکنه شناخته می شود، در اینجا  به دلیل رقیق شدن نمی تواند تاثیر خاصی داشته باشد.

علاوه بر این سرکه بافت مناسبی برای اثرگذاری بر روی پوست شما ندارد و بر خلاف سرم ها و کرم ها ممکن است به سرعت تبخیر شود و زمان لازم برای تماس با پوست را در اختیار نداشته باشد.

پس نتیجه می گیریم که اگرچه سرکه سیب حاوی اسیدهای آلی از بین بردن باکتری ها است، اما مشخص نیست که آیا می تواند پی آکنه یعنی باکتری مسئول آکنه را از بین ببرد. علاوه بر این، سرکه سیب باید قبل از استفاده رقیق شود که باعث تضعیف غلظت اسید آلی می شود.

همچنین به این نکته توجه کنید که سرکه سیب طبیعتاً اسیدی است. به همین دلیل، هنگامی که مستقیماً روی پوست برای مدت طولانی استفاده شود، ممکن است باعث سوختگی شود. البته در بیش تر موارد سوختگی زمانی اتفاق می افتد که به صورت خالص و برای مدت زمان طولانی بر روی پوست استفاده شود. برای جلوگیری از آسیب و تحریک پوست سرکه سیب را با آب رقیق کنید و برای مدت زمان بسیار کوتاه بر روی پوست قرار دهید.  همچنین باید از استفاده از سرکه سیب بر روی پوست های حساس و زخم های باز خودداری کنید. در این موارد به احتمال زیاد باعث درد یا آسیب پوستی می شود.

و در نهایت باز این پرسش مطرح می شود که از سرکه سیب برای درمان آکنه استفاده کنیم یا نه؟

هیچ مطالعه و تحقیق خاصی برای اثبات مفید بودن سرکه سیب در درمان اکنه انجام نشده است. حتی استفاده از این ماده می تواند باعث التهاب و تحریک بیش تر شود. پس حتی استفاده از این ماده در افراد مبتلا به آکنه نسبت به افراد عادی می تواند آسیب های بیش تری به همراه داشته باشد.

پس اگر به دنبال درمان های خانگی برای آکنه هستید می توان گفت سرکه درمان مناسب و ایمنی برای پوست شما نخواهد بود.

• یادداشت اختصاصی صدای تجارت

در ادامه دکتر فرناز فضلعلی محقق و مدرس در حوزه پوست و زیبایی؛ به پرسش های رایج در زمینه استفاده از وازلین بر روی پوست پاسخ می دهد.

وازلین چیست؟

در حقیقت عنوان “وازلین”، ژله پترولیوم است که گاهی با نام پترولاتوم نیز شناخته می شود و اسم برندی است که این مواد را عرضه می کند و ممکن هست شما پترولاتم ها را با برندهای دیگر نیز ببینید.

خواص وازلین از نظر نگارنده به عنوان یک محقق و پژوهشگر محصولات مراقبت از پوست، وازلین انتخاب مناسب برای مراقبت از پوست است. مخصوصا برای افرادی که دچار اگزما و خشکی پوست هستند و می توان گفت تقریبا هیچ محصولی قابل رقابت با پترولاتوم در درمان پوست خشک نیست. این ماده به طور معجزه آسایی می تواند اتلاف آب ترانس اپیدرمال را کاهش دهد، یعنی به عبارت دیگر اجازه خروج آب از پوست را نمی دهد و رطوبت را درون پوست شما به دام می اندازد.

بسیاری از ما در طول زندگی به دلیل استفاده از شوینده های نامناسب، درمان های متعدد برای آکنه، سالیسیلیک اسید، خانواده ی رتینوئیدها و حتی عرق کردن؛ به سد دفاعی پوست خود آسیب می رسانیم و این آسیب می تواند باعث بیماری هایی مانند اگزما (درماتیت) و یا رزاسه شود. پس استفاده از ماده ای که شدیدا خاصیت آکلاسیو دارد یعنی می تواند رطوبت پوست شما را مهر و موم کند و به شدت کارگشا باشد. مخصوصا در فصل زمستان به دلیل تغییرات زیاد آب و هوایی، گرمای داخل خانه و بادهای شدید که باعث بادزدگی می شود؛ ما به سادگی رطوبت پوست خود را ازدست می دهیم و پوست به شدت خشک می شود. دوباره یادآوری کنم یکی از درمان های فوق العاده برای پوست های خشک و بادزده در زمستان “وازلین” است.

با توجه به تحقیقات انجام شده می توان با اطمینان گفت یکی از بی ضررترین موادی که می توانید بر روی پوست خود قرار دهید، همین به اصطلاح عامیانه وازلین است. این ماده توسط پوست شما جذب نمی شود و وارد بدن نمی شود، همچنین هیچ گزارشی مبنی بر حساسیت زا بودن و آلرژیک بودن این ماده وجود ندارد.

غیر حساسیت زا بودن

یک خبر خوب این است که  پترولاتوم به مولکول های پروتئین در سطح پوست وصل نمی شود و این دلیل غیر حساسیت زا بودن این ماده است. زیرا اتصال به پروتئین ها پایه سیستم ایمنی را وسط می کشد و آن ها سریعا به تغییرات اعتراض می کنند و همین مکانیسم باعث ایجاد پاسخ های التهابی و آلرژی و تحریکات پوستی می شود. پترولاتوم یکی از خنثی ترین موادی است که در صنعت مراقبت از پوست می توان به کار گرفت. همچنین از این ماده برای درمان زخم می توان بهره برد زیرا با حفاظی که روی پوست می کشد اجازه ورود باکتری ها را به داخل زخم نمی دهد.

یکی از اشتباهات و ترس های رایج درباره استفاده از وازلین این است که این ماده کومدون زا و یا جوش زا است. اما من با اطمینان می توانم بگویم که وازلین نمی تواند کومدون ایجاد کند زیرا اصلا توانایی بستن منافذ پوست شما را ندارد. من فکر میکنم این ترس مردم به این دلیل است که وازلین بهداشتی را با وازلین صنعتی یکسان میبینند. اما واقعیت این است که وازلین گرید بهداشتی کاملا خالص سازی شده است و کاملا قابل اطمینان برای استفاده بر روی پوست است.

سوال دیگر این است که آیا همه افراد در استفاده از وازلین (پترولاتوم) سود خواهند برد؟ وازلین برای افراد با پوست خشک و یا خیلی خشک بسیار مناسب است. اگر در زمستان دچار پوسته پوسته شدن می شوید؛ دوای درد شما وازلین است. همچنین اگر از محصولات زیادی در روتین روزانه خود استفاده می کنند و دائما پوست خود را اسکراب و یا لایه برداری می کنید از وازلین می توانید به عنوان مرطوب کننده در روتین شب استفاده کنید تا به حفظ سلامت پوست خود و افزایش قدرت سد دفاعی کمک کنید. همچنین اگر تحت ترمیم های زیبایی مانند لیزر، میکرونیدلینگ و … هستید نیز پترولاتوم می تواند بسیار بهبود دهنده باشد.

نکته ای که اینجا باید به آن توجه کرد این است که ممکن است افرادی که پوست چرب و مستعد آکنه دارند باز هم در برابر مصرف آکنه مقاومت کنند. می توان گفت این مقاومت صحیح است. زیرا معمولا افرادی که دچار کومدون مخصوصا کومدون های بسته و سرسفید هستند، می توانند با استفاده از وازلین کومدون های خود را تحریک کنند. نه تنها وازلین بلکه هر نوع مرطوب کننده سنگین و آکلاسیو می تواند باعث تحریک کومدون شود.

توصیه به افرادی که دچار آکنه هستند

توصیه من برای استفاده از وازلین در افرادی که دچار آکنه هستند و تحت درمان های قوی مانند ترتینوئیدها هستند، استفاده از وازلین در بازه های زمانی بسیار کوتاه است. زیرا معمولا درمان های آکنه پوست را به شدت خشک و دچار پوسته ریزی می کند و استفاده از وازلین برای زمان های کوتاه می تواند کارگشا باشد.

نکات مهم نحوه استفاده از پترولاتوم

همیشه از این ماده بر روی پوست تمیز استفاده کنید. زیرا اگر پوست شما کثیف و حاوی مواد آرایشی باشد، شما با قرار دادن وازلین بر روی این کثیفی ها آن ها را در داخل پوست خود به دام انداخته اید و زمینه حساسیت و تحریک پوستی را فراهم کرده اید. ساده ترین روتین برای استفاده از وازلین،  پوست خود را کاملا تمیز کنید و سپس از وازلین استفاده کنید تا رطوبت پوست را حفظ کند و اجازه تبخیر ندهد. همچنین می توانید پس از شستن صورت، از سرم هیالورونیک اسید استفاده کنید و سپس بر روی آن وازلین بمالید تا هم پوست شما توسط هیالورونیک اسید آبرسانی شود و هم این رطوبت توسط وازلین به دام بیفتد.

پترولاتوم؛ ماده ای امن برای مراقبت از پوست

و کلام آخر این که باز هم تکرار می کنم پترولاتوم و یا همان به اصطلاح وازلین کاملا امن برای استفاده بر روی پوست است. به هیچ عنوان خطرناک و یا کومدون زا نیست. فقط افرادی که دچار آکنه ها هستند بهتر است در زمان های کوتاه از این ماده استفاده کنند. از نظر نگارنده، وازلین حتی قابلیت این را دارد که جایگزین مناسبی برای خیلی از روغن های گیاهی باشد که بسیار هم آلرژن هستند.

دکتر فرناز فضلعلی– در این یادداشت می خواهم درباره ی مشکلی صحبت کنم که اکثر مردم از آن رنج می برند و بخش وسیعی از سوالاتی که از من پرسیده می شود در ارتباط با این موضوع است که راه های رهایی از آکنه چیست؟

همه حداقل در یک بازه ی زمانی کوتاه از آکنه رنج برده ایم و ممکن است این عارضه هنوز هم ادامه داشته باشد. پس در این مقاله همراه من باشید تا دلایل ایجاد آکنه و نحوه ی درمان آن را بررسی کنیم. با یادگیری دلایل ایجاد آکنه و چگونگی درمان در دام تبلیغات زیبایی و ترندها نخواهید افتاد و کنترل درمان پوست خود را در دست خواهید گرفت.

چربی

اولین دلیل ایجاد آکنه تولید چربی است. با شروع دوران بلوغ غدد ترشح کننده هورمون ها فعال می شوند و تستوسترون و سایر آندروژن ها به میزان زیاد ترشح می شوند. ترشح این هورمون ها بر روی غدد ترشح کننده چربی، اثر می گذارد و باعث فعالیت بیشتر این غده ها و تولید بیش تر چربی یا همان سبوم می شود. تولید بیش از حد سبوم اولین قدم در مسیر بروز آکنه است.

به عنوان مثال در سندرم تخمدان پلی کیستیک که یک اختلال هورمونی شایع است به دلیل افزایش تولید آندروژن، فعالیت غدد تولید سبوم افزایش می یابد و به همین دلیل در این اختلالات بروز آکنه بسیار مشاهده می شود.

در مرحله ی بعد از تولید سبوم، این چربی های اضافه باعث مسدود شدن منافذ پوست می شوند. از سوی دیگر افزایش سبوم باعث انسجام بیش تر کراتینوسیت ها یاهمان سلول های پوست می شوند. به هر میزان که سطحی ترین لایه ی پوست دارای سلول های بهم چسبیده با انسجام بیش تری باشد، پوسته ریزی سلول ها کم تر و گرفتگی منافذ بیش تر خواهد بود.

باکتری ها

در مرحله ی بعدی باکتری ها هم دلیل برای بروز آکنه خواهند بود. روی پوست همه ی ما باکتری هایی زندگی می کنند که به خودی خود باعث ایجاد آکنه نمی شوند. اما در برخی افراد که سبوم به صورت طوفانی ترشح می شود و کراتینوسایت ها انسجام بیشتری دارند و منافذ مسدود می شوند، باکتری ها می توانند مشکل ساز شوند. مثلا باکتری پروپیونی آکنه در منافذ مسدود زندگی می کند و از سبوم به عنوان سوخت مورد نیاز استفاده می کند و در اینجا التهاب ایجاد می شود. سیستم ایمنی بدن ما متوجه حضور باکتری ها در منافذ و مصرف سبوم توسط آن ها می شود درنتیجه میلیون ها موج التهابی صادر می کند.

پس به طور کلی می توان گفت در بروز آکنه در نتیجه اختلالات هورمونی، ترشح سبوم افزایش می یابد و منافذ بسته می شوند. همچنین در اثر ترشح بالای سبوم چسب بین سلول های پوستی محکم تر می شود و بسته شدن منافذ و سپس رشد غیر طبیعی باکتری ها و درنهایت التهاب را خواهیم داشت.

راه های درمان

برای درمان آکنه باید دقت کنید که ماده ی موثر و درمانی را انتخاب کنیم که یکی از این مراحل را متوقف کند. برای مثال انتظار نداشته باشید که با مصرف هیالورونیک اسید آکنه های خود را درمان کنید، زیرا استعمال این ماده ی موثر هیچ گونه درمانی برای آکنه نخواهد داشت.

پس انتخاب ماده ی موثر مناسب می تواند باعث توقف یکی از مراحل بروز آکنه باشد.

نیاسینامید، روغن درخت چای و راکوتان

انتخاب ماده ی موثر برای توقف قطعی تولید سبوم سخت است. زیرا این فرآیند به دلیل دخالت هورمون ها بسیار پیچیده است. اما می توان گفت یکی از مواد موثر مناسب برای متعادل کردن ترشح سبوم، نیاسینامید است. البته لازم به ذکر است که نیاسنامید ممکن است در بعضی افراد تولید سبوم را کاهش دهد و در بعضی دیگر اثری نداشته باشد. دیگر ماده ی موثر در متعادل کردن ترشح چربی روغن درخت چای است.  پس دو ماده ای که برای کاهش تولید سبوم به صورت موضعی به شما پیشنهاد می کنم؛ نیاسینامید و روغن درخت چای است.

همچنین برای کاهش سبوم از راکوتان (ایزوترتینوئین) هم می توان استفاده کرد که نیاز به نسخه پزشک دارد و به صورت قرص مصرف می شود.

سالیسیلیک اسید

ماده ی موثر بعدی سالیسیلیک اسید است. سالیسیلیک اسید به منافذ شما نفوذ می کند و منافذ را از شر چربی های اضافی خلاص می کند اما بر روی کمتر شدن ترشح چربی اثری ندارد.

از شستن بیش از حد و اسکراب کردن پوست خود دوری کنید. زیرا سیستم طبیعی دفاع بدن و پوست در برابر خشکی و آسیب زیاد ترشح بیش تر سبوم خواهد بود.

پرهیز از مصرف تونرها و محلول های بر پایه الکل

از تونرها و محلول های قابض که بر پایه الکل است، اجتناب کنید. این ترکیبات التهاب ایجاد می کنند و ترشح چربی پوست را افزایش می دهند.

برای درمان انسداد منافذ پوست خوشبختانه انتخاب های بسیار بیشتری وجود دارد.

رتینوئید

اولین و بهترین ماده ای که در اینجا می توان پیشنهاد داد خانواده ی محبوب رتینوئید است. اعضای خانواده ی رتینوئید می توانند انسجام بین سلول های مرده پوست را کاهش دهند و با افزایش پوسته ریزی از روی هم تلنبار شدن سلول ها و در نتیجه مسدود شدن منافذ جلوگیری کنند. از سوی دیگر رتینوئیدها در کاهش التهاب اثرگذاری خوبی دارند. درحقیقت رتینوئیدها موادی چند کاربردی هستند و در درمان آکنه هم از طرق های مختلف می توانند مانع از بروز آکنه شوند. درباره ی رتینوئیدها این موضوع را در نظر داشته باشید که این مواد به علت افزایش در سرعت گردش سلولی، پوسته ریزی لایه ی شاخی را افزایش می دهند و پوسته پوسته شدن و تحریکات پوستی فقط تا مدتی ممکن است شما را آزار بدهند. بعد از مدتی که پوست به این سرعت گردش سلولی عادت می کند، پوسته ریزی و تحریکات و خشکی پوست هم متوقف خواهد شد.

مواد بعدی در درمان انسداد منافذ شامل گلیکولیک اسید( آلفا هیدروکسی اسید) و سالیسلیک اسید (بتا هیدروکسی اسید) است. از سایر آلفا هیدروکسی اسیدها مانند مندلیک اسید و لاکتیک اسید هم می توان برای این کار استفاده کرد.

برای مرحله ی از بین بردن باکتری ها نیز مواد موثر مخصوصی وجود دارد. بعضی از آن ها قابل استفاده به صورت موضعی و بعضی دیگر برای استفاده خوراکی هستند. استفاده از سالیسیلیک اسید علاوه بر کمک به رفع انسداد منافذ می تواند مانع رشد باکتری ها نیز شود.

ماده ی موثر بعدی بنزوئیل پروکساید  می باشد که به صورت موضعی در درمان آکنه استفاده می شود و بهتر است به صورت هدفمند بر روی نقاطی که دارای جوش هستند قرار داده شود. پس از استفاده از این ماده امکان لکه دار شدن لباس و حوله و وسایل شخصی شما وجود دارد اما نتیجه ای که خواهید دید ارزش این خسارت ها را دارد.  خاصیت آنتی باکتریال بنزوئیل پروکساید به قدری بالاست که تقریبا می توان گفت هیچ باکتری توان مقاومت در برابر این ماده را ندارد. البته تمام اسیدهایی که در بالا نام بردیم مانند سالیسیلیک اسید، گلیکولیک اسید و آزلائیک اسید نیز تا حدودی خاصیت آنتی باکتریال دارند و می توانند در نابودی باکتری های موجود در منافذ کمک بزرگی کنند.

نیاسینامید

اگر آکنه ی شما در مرحله ی التهاب باشد برای درمان آن چه می توان کرد؟ در این مرحله من به شما نیاسینامید را پیشنهاد می دهم. نیاسینامید ماده ی ضد التهابی بسیار قوی و ضد قرمزی می باشد. بعضی از افراد زردچوبه را هم پیشنهاد می دهند. می توانم بگویم زردچوبه هم خاصیت ضد التهاب دارد و بر روی بعضی  افراد نه همه ی افراد تاثیرگذاری خوبی نشان داده است. در آسیا این ماده محبوبیت خیلی زیادی دارد و این روزها تحقیقات نشان داده است که این ماده خاصیت ضد باکتریایی، ضد التهاب و ضد آکنه را همراه با هم دارد و می تواند در محصولات پوستی نتایج فوق العاده ای را به بار بیاورد. ماده ی بعدی باز هم رتینوئید است که می توان گفت ضد التهاب خوبی فوق العاده ای است.

5 درمانگر اثرگذار در درمان آکنه

در پایان این نوشتار به طور خلاصه می توان گفت که برای رفع آکنه های معمول می توانید از ماده هایی هچون رتینوئید، سالیسیلیک اسید، بنزوئیل پروکساید و آزلائیک اسید بهره برد.